Halk arasında hep duyduğumuz bir şey var: “Balıkla süt ürünleri tüketilirse zehirleniriz!” ancak bu durumun bir gerçeklik payı var mı bilmiyoruz.
Bilimsel araştırmalara göre aslında bu durum biraz koşullara bağlı. Nasıl mı?
Zehirlenme vakalarını duymuş olsak bile bu olayların tek suçlusu balığın yanında içilen masum bir ayran ya da yenilen yoğurt değil. Öyleyse kim?
Güzel bir balığın yanında süt ürünü tükettikten sonra endişelenenlerden misiniz?
Bu durum aslında çok sık yaşanıyor. Ancak derin bir nefes alabilirsiniz. Çünkü balığın yanında süt ve süt ürünleri tüketmenin zararlı olacağı, şehir efsanesinden ibaret.
“Ama zehirlenen insanların haberlerini gördük!” diye düşünebilirsiniz, haklısınız. Ancak bu zehirlenme olaylarında olay balık ve süt ürünlerinin birlikte tüketilmesinden kaynaklanmıyor. Kimine göre bu durum, geçmişteki saklama koşullarının bugünkü kadar iyi olmamasından kaynaklanıyor; kimine göre de yaşanan gıda zehirlenmeleri, bu efsanenin doğuşuna sebep oldu.
Bir başka iddia, Ayurvedik beslenme anlayışına ters düşmesi.
Bu diyet anlayışına göre vejetaryen bir besinle vejetaryen olmayan besinin birlikte tüketilmesi sakıncalı. Süt ve süt ürünleri soğuk, balık sıcak olduğu için ikisini beraber tüketmek, vücutta bir dengesizlik yaratıyor. Anlayacağınız her kafadan bir ses çıkıyor!
Uzmanlar ise bu iddiaların bir mitten öteye gitmediğini, balık ve süt ürünlerinin birlikte tüketilmesine hiçbir sakınca olmadığını belirtiyor. Peki bugüne dek öğrendiğimiz tüm bilgiler yanlış mıydı?
Aslında hayır. Histamin proteinleri, bu iki besinin aynı anda tüketildiğinde zehirlenme yarattığı iddiasının temeli.
Histamin, balıklarda ve ayran, yoğurt gibi fermente süt ürünlerinde bulunan bir protein çeşidi. Histamin intoleransı bulunan kişiler, bolca histamin bulunan iki ürünü de beraber tükettiklerinde bir zehirlenme yaşayabiliyorlar. Taze, işlenmemiş gıdaların histamin miktarları daha düşük oluyor.
Özellikle hamsi ve daha koyu renkli eti olan balıklarda histidin amino asidi oldukça yüksek oranda mevcut. Bu balık türleri, uygun olmayan koşullarda beklerlerse histidin amino asidinden histamin oluşabiliyor.
Uzmanların görüşüne göre bu şehir efsanesini doğrulayan durumlar şunlar: Ürünleri taze tüketmemek, uygun saklama koşullarında bekletmemek ve taze olmayan şekilde tüketmek. Yani, eğer histamin intoleransınız yoksa süt ürünleri ile balığı beraber tüketmeniz, zehirlenmeye yol açmayacaktır.